3. เวนสาขชาดก

ทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว

[712] ดูก่อนพรหมทัตกุมาร ความเกษม
สำราญ ภิกษาหารหาได้ง่ายและความเป็นผู้
สำราญกายนี้ ไม่พึงมีตลอดกาลเป็นนิตย์
เมื่อประโยชน์ของตนสิ้นไป ท่านอย่าเป็นผู้
ล่มจมเสียเลยเหมือนคนเรือแตก ไม่ได้ที่
พึ่งอาศัย ต้องจมอยู่ในท่ามกลางทะเล
ฉะนั้น.
[713] บุคคลทำกรรมใด ย่อมมองเห็นกรรม
นั้นในตน ผู้ทำกรรมดีย่อมได้ผลดี ผู้ทำ
กรรมชั่วย่อมได้ผลชั่ว บุคคลหว่านพืชเช่น
ใด ผลย่อมงอกขึ้นเช่นนั้น.
[714] ปาจารย์ได้กล่าวคำใดไว้ว่า ท่านอย่า
ได้ทำบาปกรรมที่ทำแล้วจะทำให้เดือดร้อน
ในภายหลังเลย คำนั้นเป็นคำสอนของ
อาจารย์เรา.
[715] ปิงคิยปุโรหิตนั้น ย่อมบ่นเพ้อแสดง
ต้นไทรนี้ว่ามีกิ่งแผ่ไพศาล สามารถให้ความ

ชนะได้ เราได้ให้ฆ่ากษัตริย์ผู้ประดับด้วย
ราชาลังการ ลูบไล้ด้วยแก่นจันทน์แดงทั้งพัน
พระองค์เสีย ที่ต้นไม้ใด ต้นไม้นั้น บัดนี้
ไม่อาจทำการป้องกันอะไรแก่เราได้ ความ
ทุกข์อันนั้นแหละกลับมาสนองเราแล้ว.
[716] พระนางอุพพรีอัครมเหสีของเรา มี
พระฉวีวรรณงามดังทองคำ ลูบไล้ตัวด้วย
แก่นจันทน์แดง ย่อมงามเจริญตา เหมือน
กับกิ่งไม้สิงคุอันขึ้นตรงไป ไหวสะเทือนอยู่
ฉะนั้น เรามิได้เห็นพระนางอุพพรีแล้ว คง
จักต้องตายเป็นแน่ การที่เราไม่ได้เห็นพระ-
นางอุพพรีนั้น จักเป็นทุกข์ยิ่งกว่ามรณทุกข์
นี้อีก.
จบ เวนสาขชาดกที่ 3

อรรถกถาเวนสาขชาดกที่ 3

พระศาสดาเมื่อทรงอาศัยตำบลสุงสุมารคีรีในแขวงภัคคชนบท
ประทับอยู่ในเภสกฬาวัน ทรงปรารภโพธิราชกุมาร จึงตรัสพระ-
ธรรมเทศนานี้มีคำเริ่มต้นว่า นยิทํ นิจฺจํ ภวิตพฺพํ ดังนี้